‘Colors make us do vibrant deeds!’ Van Heidi Howard en Mikel Orfanos
Samen met grafisch ontwerper Mikel Orfanos bracht kunstenares Heidi Howard dit najaar haar eerste monografie uit: ‘Colors make us do vibrant deeds!’ behandelt tientallen portretten en muurschilderingen die de New Yorkse het afgelopen decennium uit haar experimentele penseel toverde. Buroform kreeg de eer het boek te drukken in beperkte oplage. Een opdracht om te koesteren, want het innovatieve ontwerp vertaalt zich in een aantal bijzonder interessante druktechnische keuzes.
Al meer dan twintig jaar bestudeert Heidi Howard visuele cultuur, met veel aandacht voor onderwerpen als mode, architectuur en kunst. Een thema dat meermaals naar voren komt, is de – vaak beladen – relatie van mensen met het organische, natuurlijke en vrouwelijke. In 2004 las ze ‘The House of Mirth’ van Edith Wharton. Ze raakte gefascineerd door de manier waarop de auteur maatschappij en architectuur documenteerde vanuit een feministisch perspectief. Het boek verzet zich tegen het decoratieve beeld van vrouwen en legt een verhalend verband tussen hun innerlijke ervaringen en visuele beleving van ruimtes. Een concept dat gaandeweg ook ingang vond in Howards eigen werk. Twee decennia geleden begon de Amerikaanse portretten te schilderen van familie en vrienden. De kunstwerken zijn veel meer dan de artistieke weergave van een gezicht. Ze dienen als venster op de gedachten van de geportretteerden, waarbij de verfapplicaties specifieke beelden, energieën, smaken en geuren weergeven die in de loop van het schilderen naar voren komen. Vaak plaatst Howard haar onderwerp tegenover een verzadigde decoratieve achtergrond, gekenmerkt door abstracte patronen en levendige kleuren. Die dynamische, kleurrijke en onbevangen boventoon is een constante geworden in haar werk. Sinds 2018 richt Howard zich ook op grootschaligere projecten, zoals een muurschildering over haar moeders familie in de lobby van het Queens Museum. Of ‘Exchange Place Portraits’, een portrettenreeks over vrouwen uit de gemeenschap van Jersey City die ze liet drukken op lantaarnpaalbanners in de plaatselijke wijken. ‘Colors make us do vibrant deeds!’ brengt dit en ander werk nu samen in een nieuw monumentaal project. Een prachtig vormgegeven monografie dat evenveel catalogus is als een odyssee naar Howards avontuurlijke leven en werk. Dat het ontwerp door de handen ging van de Nederlander Mikel Orfanos was daarbij een even toevallige als bewuste keuze.
Weet je wat het mooie is? De hele compositie en vormgeving van het boek doen me op een andere manier naar mijn eigen werk kijken. – Heidi
Hi Heidi en Mikel, vertel even hoe jullie elkaar precies hebben leren kennen?
Heidi: “In 2018 bezocht Mikel W139, waar ik destijds tentoonstelde. Na zijn bezoek mailde hij me om te zeggen hoezeer hij mijn schilderijen had geapprecieerd. Sindsdien zijn we contact blijven houden en wisselden we vaak van gedachten over onderwerpen als kunst en literatuur. In 2021 vroeg Mikel me uiteindelijk samen een boek te maken. Uiteraard zei ik ‘ja’. Ik ben zelf dol op kunstenaarsboeken en droomde er al sinds mijn tienerjaren van om ooit zelf een monografie uit te brengen.”
Mikel: “Heidi en ik hadden vanaf het eerste contact een klik. We hebben dezelfde smaak en koesteren een gemeenschappelijke liefde voor literatuur en poëzie. Die fascinatie voor tekst vind je duidelijk terug in het narratieve karakter van haar werk en bijgevolg ook in ons boek. We hebben vooraf uren met elkaar gepraat en ideeën uitgewisseld. Over auteurs en boeken waar we van houden, over druktechnieken, bindwijzen en papiersoorten … over alles. We waren er snel uit dat Heidi’s kunst en leven zo sterk verbonden zijn, dat ook het boek alomvattend moest zijn. Het zou een soort odyssee worden naar hoe ze de afgelopen tien-twintig jaar beleefd had. Zo kwamen we bijvoorbeeld op het idee om semi-transparant papier te gebruiken en handgeschreven notities toe te voegen. Maar ook om essays van auteurs te integreren die hun eigen kijk geven op Heidi’s werk.”
Heidi: “Weet je wat het mooie is? De hele compositie en vormgeving van het boek doen me op een andere manier naar mijn eigen werk kijken. Ik denk veel na over wie de mensen zijn die ik portretteer en wat hun connectie is met de wereld. Tegelijk zijn ook mijn eigen interesses in de loop der tijd geëvolueerd, soms zonder dat ik me daar bewust van was. Het boek richt zich op mijn werk van de afgelopen tien jaar. In die periode ben ik minstens één keer per jaar verhuisd van huis of studio. Ik denk dat Mikel er goed in geslaagd is om te laten zien hoe mijn werk en standpunten zowel veranderen als hetzelfde blijven in die wisselende omgevingen.”
Jullie zijn heel goed op elkaar ingespeeld. Wat maakt jullie zo’n sterke tandem?
Heidi: “Mikel is erg gepassioneerd over innovatie en details. Hij neemt echt de tijd voor dingen. Het was geweldig om samen te werken met iemand die zijn passie op de eerste plaats zet. Uiteindelijk was dat ook het doel: we wilden los van beperkingen werken en gewoon het spannendste en best mogelijke product maken. Ik ben ervan overtuigd dat die aanpak de hoofdreden is waarom we zo’n origineel boek hebben kunnen maken.”
Mikel: “Ik werk zelf heel graag aan monografieën en catalogi, en probeer daar steeds een eigen draai aan te geven. Ik ben altijd verbaasd geweest over de tunnelvisie rond het ontwerpprocedé in de culturele sector. Hoe kan je inhoud en vormgeving zo afstemmen op elkaar dat er iets innovatiefs ontstaat, zowel op technisch als esthetisch vlak? Kleurenspectrum, papierkeuze, bindwijze, die zaken interesseren me.”
Het is inderdaad een bijzonder boek dat bolstaat van de verrassende keuzes. Leg eens uit?
Heidi: “Ik wilde dat het boek royaal aanvoelde, zodat je het gemakkelijk kon vasthouden en lezen. In 2006, toen ik in Venetië studeerde, maakte ik een boek over de stad. Tijdens een groepskritiek omschreef mijn vriend Mark Warren het openslaan van het boek als het uitpakken van een cadeau. Dat gevoel wilde ik ook hier krijgen. Daarnaast speelt kleur een belangrijke rol. Toen ik in Amsterdam woonde, merkte ik dat veel mensen in de kunstwereld graag zwart dragen. Ik had het daar moeilijk mee. Niet omdat ik niet van de kleur houd, maar ergens vind ik het triest om mijn lichaam helemaal in het zwart te hullen. Het geeft me vreugde om veel kleuren te zien. Het boek is daarom georganiseerd op basis van een kleurenspectrum. De zijkant oogt zo’n beetje als een regenboog.”
Mikel: “Klopt. Er is geen paginanummering, maar per tint is er een foto of schilderij gekozen. De kleuren bepalen met andere woorden de volgorde van de beelden en thema’s in het boek. Daarnaast wilde ik werken met zo dun mogelijk papier. Het boek telt 424 pagina’s, dus het mocht echt niet te dik aanvoelen. Daarnaast vind ik de bindwijze ook essentieel. Veel boeken zijn moeilijk te doorbladeren. Uiteindelijk hebben we gekozen voor een Zwitserse bindwijze en hebben we gewerkt met verschillende katernen, zodat je de overloop van de afbeeldingen goed kan zien. Maar de monografie zit ook vol details die niet iedereen zullen opvallen. Zo zijn er subtiele referenties naar Heidi’s Joodse achtergrond of laten we schrijvers aan het woord waar je het niet verwacht. We hebben er alles aan gedaan om het voor de hand liggende weg te werken en buiten de gebaande paden te denken.”
En dan de hamvraag: hoe zijn jullie eigenlijk vanuit Amsterdam/New York tot bij ons gekomen?
Heidi: “Dat laat ik Mikel vertellen. Hij besliste om het boek door jullie te laten drukken.” (knipoogt)
Mikel: “Ik had jullie naam toevallig gezien in de colofon van een boek. Ik vond het heel mooi gedrukt en dus nam ik contact op. Vanaf het eerste gesprek was ik aangenaam verrast. Er was meteen duidelijkheid over hoe alles zou verlopen en er werd mee nagedacht met de nadruk op kwaliteit. Dat heeft me heel veel voldoening gegeven. En ik moet eerlijk toegeven: het eindresultaat overtreft alle verwachtingen en daar zijn we Buroform heel dankbaar voor.”
