Grensverleggend boekontwerp: ontmoet Trudy Dorrepaal
Je hebt boeken over kunst, maar ook boeken die zo minutieus afgewerkt zijn dat ze bijna kunst zijn. Tot die tweede categorie behoort zowat alles wat door Trudy Dorrepaals handen is gegaan. Als boekadviseur is ze ongeëvenaard. Zelfs nu ze de pensioenleeftijd voorbij is, blijft ze de absolute referentie in België en Nederland op het vlak van boekdrukkunst.
Schrijf je in voor de ontbijtsessie met Trudy Dorrepaal op 9 november
Onder haar toeziend oog ontstonden de afgelopen decennia de wonderlijkste grafische werken. Boeken die zo bijzonder gemaakt zijn, dat ze mijlenver uitsteken boven het gewone drukwerk. Denk maar aan het ‘ventilatorboek’ Alle shows van kunstenaar Marinus Boezem, waarin effectief een fysieke ventilator is verwerkt. Of Gek van surrealisme voor het Museum Boijmans Van Beuningen: een tentoonstellingscatalogus, opgevat als cassette met doorkijkjes naar de collecties en binnenin is opgebouwd uit vier verzamelaarshuizen. Het zijn pareltjes van delicate schoonheid en tactiliteit, die een uitzonderlijke liefde voor het vak verraden. Trudy’s kennis van papier, lithografie, druk- en bindtechnieken is zeldzaam, net als haar oog voor detail en perfectie. Dat ze sinds kort ook aanklopt in onze drukkerij, doet ons opveren van trots. Een mooier compliment kunnen we ons haast niet inbeelden.
Hallo Trudy, boeken dus. Hoe ben je eigenlijk in ‘onze’ wereld terechtgekomen?
‘Heb je even tijd? (lacht) Dat is een lang verhaal. Ik heb altijd al een passie gehad voor kunst. Als tiener wilde ik graag naar de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Maar mijn vader zei ‘nee’. ‘Kunst, daar kan je toch je boterham niet mee verdienen?’ Uiteindelijk ben ik eerst kleuterleidster geworden. Nadien ben ik in de reiswereld en horeca verzeild geraakt, alvorens voor een cartograaf te beginnen werken. Daar heb ik mijn eerste stappen in de grafische sector gezet. Ik hield me er onder andere bezig met speciaal maatdrukwerk voor klanten. Vandaar is het allemaal snel gegaan. Bij Proost en Brandt ben ik in het papier terechtgekomen. Ik heb er vijf en half jaar gewerkt en me volledig ondergedompeld in de materie. Na een tijdje mocht ik presentaties geven in drukkerijen en scholen. De afgelopen zeventien jaar heb ik vervolgens voor enkele van de belangrijkste drukkerijen van Nederland gewerkt. Eerst bij Lecturis. Toen zij failliet gingen, heb ik mijn eigen ArtLibro opgestart. In die hoedanigheid was ik achtereenvolgens verbonden aan Drukkerij Roelofs en nadien Coers & Roest. Ik deed daar vaak gekke projecten. Dingen die niemand realiseerbaar achtte, maar waar ik me dan in vastbeet. Als het echt speciaal moest zijn, dan kwam men naar mij. Dat is zo’n beetje mijn handelsmerk geworden.’
De boeken waaraan je meewerkt zijn inderdaad zelden gewoon. Wat maakt dat vormgevers en kunstenaars naar jou komen als het echt speciaal moet zijn?
‘Dat zou je hen moeten vragen natuurlijk. (lacht) Nee, ik heb doorheen de jaren wel wat krediet opgebouwd, natuurlijk. Ik heb het inzicht om bepaalde dingen toch voor elkaar te krijgen. Maar ik ben vooral ook heel fanatiek. Hoogkwalitatief drukken luistert heel nauw. Het kleinste detail moet perfect zijn: de papiersoort, de opmaak, specifieke kleurnuances, de kwaliteit van de drukinkt, enzovoort. Ik leg echt mijn ziel in een boek.’
Is dat het geheim van Trudy Dorrepaal: passie?
‘Dat denk ik wel. Passie en perfectionisme, wellicht. Ik maak het mezelf zelden makkelijk, omdat ik ervan uitga dat alles mogelijk is. Zelfs als een opdrachtgever of drukker geen geloof heeft in de haalbaarheid van een project, dan zet ik door tot ik het gevonden heb. Ik weet wat kan en hoe je het moet doen. En weet ik het niet, dan zoek ik het uit, tot ik een oplossing vind. Vaak levert dat fantastische samenwerkingen op, soms botst het ook. Maar ik hoef niet aardig gevonden te worden, ik ga er gewoon voor. Neem het boek Gek van surrealisme voor het Museum Boijmans Van Beuningen. Dat is gemaakt in de vorm van een cassette met doorkijkjes naar de collecties van vier particuliere verzamelingen. Het boek zelf is opgebouwd uit vier verzamelaarshuizen, met elk een eigen sfeer en karakter, vertaald in verschillende soorten en maten papier. Alle tentoongestelde werken zijn afgebeeld in die huizen. Als lezer lijkt het alsof je uitgenodigd wordt bij de verzamelaars thuis. Sja, dat soort dingen, echte uitdagingen, dat vind ik gewoon leuk om te doen.’
Maar alleen kan je het ook niet. Je netwerk omspant specialisten van overal ter wereld. Hoe belangrijk zijn die?
‘Je kan geen kwaliteit leveren zonder je te omringen door gepassioneerde vakmensen. Ontwerpers, uitgevers, vormgevers, boekbinders, papiermakers en natuurlijk getalenteerde en gemotiveerde drukkers. Zonder hen lukt het niet.’
Wat maakt een goede drukker dan voor jou?
‘Een boek is als een kindje, je moet er trots op kunnen zijn. Het heeft aandacht en liefde nodig. Ik zoek drukkers die hetzelfde enthousiasme uitstralen als ik. Voor mij bestaat een goede drukkerij in de eerste plaats uit gepassioneerde mensen die van a tot z betrokken zijn. En een goede lithograaf is natuurlijk ook ontzettend belangrijk. Je moet elk detail in een overtuigend geheel kunnen gieten. En je moet er feeling voor hebben en met verschillende rasters kunnen werken.’
Hoe ben je eigenlijk bij Buroform beland?
‘Toen ik werkte voor ArtLibro was ik verbonden aan een vaste producent. Op die manier heb ik me kunnen verdiepen in prachtige projecten. Sinds 2022 werk ik volledig onafhankelijk, waardoor ik vrijer ben om samenwerkingen aan te gaan. Ik wil mijn opdrachtgevers totale creatieve vrijheid geven. Het biedt nieuwe mogelijkheden, voor de mensen die met mij willen werken, maar ook voor mijzelf. Op een dag kreeg ik telefoon van jullie manager Jesse om eens te praten. Hij had het boek Straight-Line Leadership gezien, waar ik mee de schouders onder heb gezet. Ik was meteen onder de indruk van zijn enthousiasme. Hij is enorm gepassioneerd bezig met zijn vak. Die instelling vind ik in het algemeen terug bij Buroform: ervoor gaan, met overgave, met passie. Recent hebben we een eerste samenwerking afgerond: het boek voor Ellis Faas, een Nederlands cosmeticamerk. Vandaag werk ik met verschillende drukkerijen samen, in Nederland en Italië. Ik kies naar gelang van het project. Maar kom ik naar België, dan is het voor mij Buroform. Daar ligt de lat het hoogst, wat mij betreft.’
Je geeft ook opleidingen en workshops. Binnenkort nodigen ook wij jou uit als spreker op onze eerste ontbijtsessie. Geniet je ervan om je kennis te delen?
‘Ik heb jarenlang workshops en cursussen gegeven aan onder andere bedrijven, universiteiten, scholen en academies. Vandaag ben ik daar iets selectiever in, maar ik vind het nog steeds erg inspirerend om te doen. Ik vind het leuk om jonge mensen enthousiast te maken. Om grafisch vormgevers te laten zien wat er mogelijk is. Je moet een boek voelen en beleven. Tijdens zo’n workshop neem ik mensen helemaal mee in het verhaal achter bepaalde boeken.’
Bekijk het programma van de volgende ontbijtsessies
Je bent de pensioenleeftijd al even voorbij en toch blijf je maar doorgaan. Waar blijf je die energie vandaan halen?
‘Ik doe het gewoon nog te graag: ontwerpers helpen, jonge mensen begeleiden. Ik heb zo veel kennis opgebouwd. Het zou jammer zijn om die plots verloren te laten gaan. Ik sta open voor alle mooie projecten, klein en groot, met of zonder drukker. Mensen kunnen me inschakelen voor de volledige begeleiding tijdens het ontwerp- en drukproces, maar ook enkel voor advies. Natuurlijk denk ik er wel eens over iets anders te doen, maar kunst en boeken blijven mijn eerste liefde. Daar blijf je aan gehecht.’
Op 9 november organiseren we opnieuw een ontbijtsessie met Trudy Dorrepaal. Schrijf je nog snel in: https://www.cafecliche.be/evenementen/2023/ontbijtsessie-09-11-2023/
