Hoe ontstaat een cliché?
Foliedruk voegt een heel mooi glimmend accent toe aan je drukwerk. Maar geen foliedruk zonder cliché, een messing template waarmee de gewenste tekst, vorm of tekening in het papier wordt geperst. Hoe komt zo’n cliché nu eigenlijk tot stand?
Zoals zowat alles tegenwoordig vallen ook clichés – of stempels – eigenlijk niet onder één noemer te vatten. Je hebt ze in verschillende materialen, vervaardigd volgens verschillende procedés en technieken. De meest gebruikte zijn evenwel clichés in geëtst magnesium en messing, waarvan vooral die laatste heel populair zijn. “Een messing stempel kan je heel gemakkelijk naar je hand zetten”, vertelt Rosita Van Unen van Repro Hermans, specialist van dienst in Rotterdam. “Je kan die heel gedetailleerd bewerken en bijna eindeloos aanpassen, tot je het gewenste effect verkrijgt.”
Van zwart-witte PDF naar graveerbestand
Binnen het productgamma in messing onderscheidt Repro Hermans foliestempels (het standaardcliché voor glimmende folie), preegstempels (brengen reliëf aan in je drukwerk) en foliepreegstempels (combineren beide technieken). Rosita Van Unen: “De basis van het creatieproces is altijd hetzelfde. We ontvangen een pdf van de klant die we importeren in een speciaal graveerprogramma. Die pdf moet zwart-wit zijn, anders aanvaardt het systeem hem niet. Is hij toch gekleurd, dan passen we de kleur aan. Hetzelfde geldt overigens voor bestanden met een andere codering. Ook die moeten we eerst converteren naar de juiste vorm. Beginnen kan dus heel eenvoudig zijn, maar evengoed heb je eerst nog wat werk in Adobe Illustrator.”
Een messing stempel kan je heel gemakkelijk naar je hand zetten. Je kan die heel gedetailleerd bewerken en bijna eindeloos aanpassen, tot je het gewenste effect verkrijgt.
Graveren met CNC-machine
In het graveerprogramma maakt Rosita een simulatie van het cliché. Belangrijk is na te gaan met welke freesgrootte de eigenlijke bewerking zal gebeuren. “Laat ons uitgaan van een frees van 0.1mm”, zegt ze. “Dan moeten we eerst kijken welke delen groot genoeg zijn om te graveren met de CNC-machine en welke te klein. Sommige details vereisen zo’n minutieuze behandeling dat een extra bewerking met de laser noodzakelijk is. Zouden we dat niet doen, dan lopen we het risico op een verstoord resultaat. De kleinste onderdelen van het bestand waar de frees niet doorheen kan, selecteren we dus en vormen we om tot een laserbestand.”
Laseren voor extra verfijning
Het cliché wordt eerst gegraveerd met de CNC-machine, zo fijn mogelijk. “In sommige gevallen volstaat deze stap. Bij een heel gedetailleerd bestand, gaan we nadien over naar de lasermachine. Daar graveren we de stempel nogmaals, zodat ook de allerfijnste deeltjes worden weggebrand. Eigenlijk zou je het volledige bestand op die manier moeten graveren. Dat zou alleszins het mooiste zijn. Maar dat is niet wenselijk, niet voor de klant en niet voor ons. De laser brandt microscopisch kleine stukjes weg van 0.02mm per brandpunt. Als je op die manier een cliché maakt, ben je al snel twee weken bezig. Ik denk niet dat iemand die kostprijs wil betalen.”
De laser brandt microscopisch kleine stukjes weg van 0.02mm per brandpunt.
